Жұмбақтар | Жеміс-жидек, көкөніс, егін

Аласа ғана бойы бар,
Қабат-қабат тоны бар.

Аласа талда алуан алма,
Алқызыл болмай аузыңа салма.

Шақырсаң өздігінен бара алмайды,
Сұрасаң бірде жауап бере алмайды.
Егер де отқа салсаң өліп кетер,
Бір жерін кесіп алсаң қанамайды.

Қозғалмай бір орында қарап тұрар,
Адамның қажетіне жарап тұрар.
Қаншалық жәбір көрсе, сабыр етіп,
Және де көбеймекке талап қылар.

Ұзын-ұзын ұзарады,
Ағарады, бозарады.
Өскен сайын басын иіп,
Мұңаяды, қызарады.

Қалтырап жап-жалаңаш,
Тұрғанда терек, қарағаш.
Көк желегін жамылып,
Құлпырар қыста қай ағаш.

Жазы, қысы өзгермес,
Жаралған баста түрінен.
Қанша аяз болса да,
Айрылмайды гүлінен.

Тікен, тікен тік пісте,
Қысы-жазы бір түсте.

Кескінсіз, талдай,
Миуасы балдай.

Күннің нұрын сүйемін,
Күнге басымды иемін.
Моншағым жоқ мойнымда,
Үлкен қалпақ киемін.

Бір сиырым ала бас,
Жан-жағына қарамас.

Жиып қойсаң анасын,
Жеуге болар шикідей,
Бұл іске қайран қаласың.

Ол күнді күзетеді,
Күн оны түзетеді.

Күннен көзін алмайды,
Мойны бірақ талмайды.

Бір үйде бар мың қақпа,
Бір қақпасы күн жақта.

Өзінің жаны жоқ,
Айға, күнге қарайды.

Бір ел бар су ішетін тамақ емес,
Сөйлесіп бір-бірімен қылмас кеңес,
Үстіне жаздыгүні киім киер,
Қыстыгүн жалаңашы ештеңе емес.

Көгеріп май алдында түрге келген,
Күшімен адамзаттың өсіп-өнген.
Тамыз бен қыркүйекте күні толып,
Әлеумет пайдаланар алып жерден.

Қырға кілем жайдым.

Бес-бес біләлі,
Білектері қыналы,
Жасыл ала тон киіп,
Жайнап шыққан біләлі.

Айт десе жүгірмес,
Су тисе сілкінбес.

Шеңбер жасап өседі,
Желмен бірге көшеді.

Онда барып ондай болдым,
Мұнда келіп мұндай болдым,
Белін буған қындай болдым.

Басына үлпілдетіп таққан шашақ,
Бұралып тал шыбықтай тұрған жасап.

Қатар-қатар тұрғандар,
Түлкі тымақ кигендер.

Қалың киімді ұнатады,
Шешіндірсең жылатады.

Жер астында ақбоз ат,
Терісі бар он қабат.
Жалынан ұстап соярсың,
Жей бастасаң жыларсың.

Бар екен жер астында түйме басты,
Мәнісін адам тауып айта алмасты.
Өзінің кемеліне әбден келіп,
Басына көріктей ғып ығыр шашты.

Бір күмбездің ішінде мың күмбез.

Тоғай толған жандар бар,
Әр жандардың ішінде
Бөлмелеп салған тамдар бар.

Бір нәрсе ұзын бойлы сәлдесі бар,
Қойнында құшақтаған баласы бар.
Айтайын мұның жайын сұрасаңыз,
Аққұба ұйықтап жатқан анасы бар.

Өзі ұзын жіңішке,
Бұтағы жоқ.

Өзі өте жіңішке,
Ішінен рулы ел көшіп өтеді.

Тасқа шығар көк,
Бірақ тамыры жоқ.

Ұзын терек,
Іші кеуек.

Ақ сәлделі молдалар
Ертелі-кеш аллалар.

Буын-буын, буыншақ,
Түйін-түйін, түйіншек.
Қырық қыздың шешесі,
Әлі көрсем келіншек.

Айтайын мен бір жұмбақ қыл тамаша,
Тыңдама жұмбағымды ұнамаса.
Ішінде сүйектері бақша-бақша,
Басында бар шағасы оннан аса.

Сырты бүтін,
Іші түтін.

Аяғынан қаз тұрған,
Қалпағы бар антұрған.

Бір кезде қыз келіншек болған мырза,
Өзінің көркемдігіне болып ырза.
Бір аздан соң түрін көрсең,
Қалады бөлек-бөлек болып сайда.

Мұз астында қыстайды,
Жасыл тонын тыстайды.

Ызақор бұғып жатыр,
Сақалы шығып жатыр.

Қалың киім ұнатады
Шешіндірсең жылатады.

Бұл не деген көп киім, жетпіс қабат көп киім.
Жаңбыр одан өтпейді, қабат-қабат тоны бар, түймелеуге жетпейді.

Үстіне тігіп көк шатыр,
Астында қызыл дәу жатыр

Сырты жасыл қатты
Іші қызыл тәтті.

Жерде жатып желіндейді,
Күз түскенше желінбейді.

Көк лағым көгенде жатып семіреді.

Жасыл ала дөңгелек,
Бақшада жатыр дөңгелеп.

Жұмбақтар: Жеміс-жидек, көкөніс, егін