Жұмбақтар | Ыдыс-аяқтар

Қабақта қара бурам шөгіп жатыр.

Түгел айтсаң не барын,
Төрт құмалақта бір қарын.

Болғанда бір атасы, төрт баласы,
Адамзат толған қоршап айналасы,
Қойсаң да айдаһардың аузын ашып,
Адамға қызмет ету бар шарасы.

Бір мешкей бар төрт құлақты,
Қою, сұйық жегізіп жұртқа ұнапты.

Аяғы жоқ, қарны тоқ,
Құлағы бар, басы жоқ.

Бір нәрсе көлге қарап аузын ашқан,
Түседі аузына талай қашқан.
Болғанмен басы қиын, түбі рақат,
Онымен талай адам жағаласқан.

Атқа мінді,
Отқа қырды.

Аузын тартса,
Демін тартқан сөзі бар.

Бір нәрсе жансыз, аяғы жоқ,
Су мен шөптен басқа тамағы жоқ.
Ішін ашып қарасаң әрбір кезде,
Тұрады жегендері жабағы боп.

Мұрыны бар кеудесінде ұзын тұрғы,
Салғаны құлағына үлкен сырға.
Басында кемерленген кепесі бар,
Бейнеті арылмайтын бір бишара.

Айтайын мен бір жұмбақ табасың ба,
Таба алмай аң-таң болып қаласың ба?
Дарияның ортасында қоңыр үйрек,
Құйрығы дарияның жағасында.

Беті үлкен тым-ақ өзге денесінен,
Бұлаңдап түсіп шығар кемесінен,
Ішіне қарын-қарын суды құйып,
Шығады сүңгіп-сүңгіп денесімен.

Бір таудан бір таудың басы биік,
Тұрады ортасына бәле жиып,
Бәленің зардабына шыдай алмай,
Жіберді бұтына сиіп-сиіп.

Тұрады кісі келсе сары болып,
От пен су тұрады жары болып,
Ішінде қазынасы сол сары алтын,
Жақсылар бөліп алады бәрі болып.
Түйенің төрт табанындай табаны бар,
Мойынына сәлде салады кәрі болып,
Өзінде ашып кірер есігі бар,
Дәм татып шығатұғын тесігі бар.

Жансызда төрт аяғын басып тұрған,
Аузынан гауһар отын шашып тұрған.
Айналып машинасы келгенінде,
Өзіне көп адамды асық қылған.

Ақ сәлделі қожалар,
Зікір салып сұңқылдар,
Өз тамағы тойған соң,
Бейне жынды бұлқылдар.

Көрінер анадайдан сары болып,
Қайнайды от пен су сары болып,
Өзінің ұстайтұғын құлағы бар,
Және де ағызатын бұлағы бар.

Сары ағаштан сарайым,
Ішінде жаққан қалайым,
От пен су бір жерде
Табылып тұр бір жерден әрдайым.

Бір таудан бір тау көрдім биік тұрған,
Ішіне от пен суын жиып тұрған.
Не қылған мейірімді зат біле алмадым,
Тиіп кетсең желіні иіп тұрған.

Қарны қартас,
Мұрны бұртас,
Атқа мінбес,
Жаяу жүрмес.

Бір ердің қарнында от жанады,
Қарамай өлгеніне шоқ салады,
Халықты айналдырып жиып алып,
Ол ердің бергеніне жұрт қанады.

Көрдім бір зат расында,
Ақ қалпағы басында,
Үлкен-кіші жиылса,
Отырады қасында.

Төрт аяғы астында,
Ақ сәлдесі басында,
Нелер жақсы келгендер
Ұялмай ішер қасында.

Анау тұрған нар ма екен,
Нар ботасы бар ма екен?
Табанында тас қойып,
Дәрет алған бар ма екен.

Бір жәндік айдалада жүрген неғып,
Киімін мінсіз қылып пішкен неғып?
Киімі: бөрік,тақия,бір қамзол,
Алып тұр екі иініне үкі тағып.

Бір нәрсе аш жыландай жылап тұрған,
Көзін жұмып,ақырын бұлап тұрған.
Төбесінен азырақ алтын құйсаң,
Бұрқыраған бұлағы құлап тұрған.

Ішпей-жемей тұрады суға тойып,
Жар басынан кетеді құдық ойып.

Кішкене ғана келіншек,
Екі шелек су ішеді,
Бір адамды қинайды,
Көп адамды сыйлайды.

Базардан алып келген алтын сандық,
Он жігіт омыраудан кілт салдық,
Су ішіп, көмір жеп,күл түскен.

Су келеді сылдырап,
Қос қоржыны жанында,
Қоңыр телпек басында,
Ұзын бойлы қарадан,
Жолдасы бар қасында.
Бұрқан-талқан болады,
Шыдамаса ашуға.

Айуан төрт аяғын басып тұрған,
Аузынан заһар отын шашып тұрған.

Айтайын бір жұмбағымды саған нұсқап,
Басына бөрік киер, құндыз ұстап;
Үстіне ақ бешпетін киіп алып,
Жүреді екі қолын артына ұстап.

Ғаламат төрт аяғын басып тұрған,
Сырғасын құлағына асып тұрған.
Ысқырған айдаһардай айдыны бар,
Аузынан гауһар отын шашып тұрған.

Жылғасы жоқ,саясы жоқ,
Су ағар жылтырап.
Ортасында бір нәрсе,
Қызарады қылтырап.
Дәлекей қалпақ басында,
Екі бала қасында.
Қайда тақыр көрінсе,
Қақаяды қасында.

Қоқан бөркі басында,қос қоржыны қолында,
Ханда жақсы көрініп отырады қасында.
Өзен емес,көл емес,су ағады жылпылдап,
Ортасында бір нәрсе қызарады қылтылдап.

Арығы жоқ,жабы жоқ,
Су ағады сыртылдап,
Ортасында бір нәрсе,
Қызарады жылтылдап.

Аузы бар арқасында иегі жоқ,
Далаға кіріп шығар тірегі жоқ,
Күл менен жаңқа жеп, су ішеді,
Байғұстың онан басқа қорегі жоқ.

Сылдыр-сылдыр сары айғыр,
Ашуланса кісінер,
Құлындары құла ала,
Құйрық жалы қара ала.

Көзіме көрінеді сары болып,
Ішінде от пен су жары болып,
Төрт аяғы түйенің табанындай,
Екі құлағы шошқаның қабанындай.

Адамға қарайтұғын қабағы жоқ,
От пенен судан басқа тамағы жоқ.
Біраздан соң қарасаң аузын ашып,
Ішіндегі қалады жабағы боп.

Бір нәрсе өзі жансыз,аяғы жоқ,
Су менен шөптен басқа қорегі жоқ,
Ішін ашып қарасаң бір мезгілде,
Тұрады жеген жемі жабағы боп.

Мұрны ұзын,аузы көрдей қара кемпір,
Төркіні Бұқар жақта,өзі жесір,
Бір күні бұл қашып кетер-ау деп,
Сыртынан бес кісіні қойдық кепіл.

От басында бүкір шал,
Тірлігіне шүкір шал.

От басында таукешік.

От басында омпиған,
Омырауы томпиған.

Бір қарыс,екі тұтам бойы бар-ды,
Өзінің сақилықтан ойы бар-ды.

Бір нәрсе өзі жансыз аяғы жоқ,
Су менен шөптен басқа тамағы жоқ,
Ішіне ашып қарасаң бір мезгілде,
Тұрады жеген жемі жабағы боп.

Таңертең тұрып шатырымды құрдым.

Ерте тұрып шатыра жайдым.

Тұтқасы бар ұстайтын,
Алақандай жерге қыстайтын,
Сағат болмай көшеді,
Тиіп кетсең ұшады.

Жұмбақтар: Ыдыс-аяқтар