Жұмбақтар | Қол ісі

Шаршамас кемпір көрдім жалғыз аяқ,
Аузына тістеп алған шиден таяқ,
Жүрген сайын белбеуін қабаттайды,
Беріпті әсемдікті аямай-ақ.

Ақ күшігім жүгіре-жүгіре буаз болды.

Жалғыз ғана көзі бар,
Алтыннан белбеуі бар,
Жыңғылдан таяғы бар.

Мұрның-мұрның, мұрынды,
Мұрның неден жырылды?
Аузы-басын түк басып,
Сені неден жын ұрды?

Көк лағым көген сүйреді.

Көрінген жол үстінде доғалай бас,
Қолы жоқ, аяғы жоқ бұл қалай бас?
Жағынан шапалақпен сипап ұрсаң,
Атындай жолаушының жорғалай бас.

Зырлайды күшік әжемнің
Қолынан сүйек кеміріп,
Күн асқан сайын ақ күшік
Барады мүлде семіріп.

Жиһанда бір құс көрдім жалғыз аяқ,
Аузына тістегені қылдан таяқ,
Бір ұрсаң шапалақпен семіреді,
Белбеуі бар белінде сансыз қабат.

Бар екен бір мақұлық жалғыз аяқ,
Аузына тістегені шетен таяқ,
Құдайдың құдіретіне таңғажайып,
Белбеуі беліндегі тоқсан қабат.

Ақ лағым арық еді,
Құйымшағы сымпиған.
Әжем бір күн бағып еді,
Семіз болды бұлтиған.

Шыр көбелек айналар,
Беліне жіп байланар.

Бөркі бар жақсы басында,
Он кісі бар қасында,
Бұйда тағып жетектеп,
Үйреттім өзім жасында.

Іші қуыс,
Тысы тас.

Бар екен дүниеде жалғыз көзді,
Сол көзбен дүниенің бәрін кезді.
Әлемді он сегіз мың киіндіріп,
Дүниеден жап-жалаңаш өзі безді.

Сүйегі бар, еті жоқ,
Көзі бар, беті жоқ.

Тап-тап, тап жорға,
Табаны үшкір көк жорға,
Желіп кетсе жеткізбес,
Жерге түссе табылмас.

Жылт-жылт еткен,
Жылғадан өткен.
Балдырған безген,
Кентті кезген.

Бір кішкене білауыз,
Ол білауыз шығып болса,
Жұрттың бәрі жалауыз.

Кішкене темір,
Шидеректің о жағынан,
Бұ жағынан өтеді.

Байлап едік тайлақты,
Мұрнынан арқан өткізіп,
Байласам да тұрмайды,
Шыр айналып жүгіріп.

Жылт-жылт етеді,
Жүгіріп өтеді.

Кірш-кірш етеді,
Ішіне кіріп кетеді.

Жылмаң-жылмаң етеді,
Жылмаңдатып сайдан өтеді,
Із-міз тастап өтеді.

Мұрнында байлауы бар,
Адамның айдауы бар.

Дүниеде бір жебір құрт бар,
Артында бір жібі бар.

Дүниеде бар екен жалғыз көзді,
Киімін үйіп тастап, күдер үзді.

Жүгіріп кетсе жүйрік бір,
Лып-лып етіп ойнаған.
Кереметі құйрық бір,
Құтаймай-ақ қойды оған.

Қылдырықтай бір нәрсе иретілген,
Мойнында ұзын арқан сүйретілген.

Бір тышқанда екі құйрық.

Аузы менен көзі бар,
Сүйретіп досын ертіп жүр.

Сулап-сулап тұрғыздым,
Итеріп-итеріп кіргіздім.

Бастайды көп жыланды бір көк жылан,
Бір нәрсе жыландармен соғыс қылған,
Көк жылан бір нәрсеге көнек болып,
Тауысып барлығын да тыныш қылған.

Жансыз бір зат адамның айтқанын қылғызады,
Семсерін сермеп, найзаға тік тұрғызады,
Шағылысуы бар, баласы болмайды,
Күндіз шағылысады, түнде дем алады.

Сүйрей, сүйрей сүйреткімді жоғалттым.

Ін қазып тұмсығымен жып-жып еткен,
Арқаны жүреді артта қалмай ерткен.
Жыбырлап істегені тез өнеді,
Іс қалып алғыс алар талай көптен.

Екі басты жалмауыз,
Кейіп аузын ашады.
Алдына түскен нәрселер,
Өзінен-өзі қашады.

Бір әйеки құс екі қанатының,
Ұшында екі көзі бар,
Анжал-манжалды өзі алып жей алмайды.

Тіс деген жоқ, ерні өткір,
Қазықтаулы көмейі.
Қан шығармай өмірде бір,
Өлтіреді, жемейді.

Бар екен бір жансыз зат сиыр тұмсық,
Матаның күнде жейді басын қыршып,
Матаның жеген сайын басын қыршып,
Артынан түбіт тұрар қыл-қыбыршық.

Бір нәрсе өзі жансыз жоқ қой жаны,
Бір тарау ортасында байлағаны.
Өзі жансыз жандының себебімен,
Қалады жерге түсіп шайнағаны.

Бір нәрсе үш аяқты сүйір тұмсық,
Жейді екен бір жайынның басын қыршып.
Жесе де ол жайынның тояры жоқ,
Қарасаң ішін ашып шөп пен қылшық.

Қолымда бір құсым бар екі басты,
Аяғын басқан кезде нәрсе қашты.
Аузын аждаһадай ашқан кезде,
Өлектеп атып тастар ішкен асты.

Жарқылдаған қос қылыш,
Қолға тисе жоқ тыныш.

Сызылған жолға түседі,
Бойына шақ қып пішеді.

Екі темір бірігіп,
Кесіп, пішіп береді,
Екеуі бірге жүрмесе
Жоқ қой бізге керегі.

Бір шұқырда мың шұқыр.

Мылжа басты,
Мың көзді.

Адамға сонша пайдалы,
Басында сансыз көзі бар.

Бір атым бар өзі өте шабан,
Бірден артық мінбейді оны адам,
Қамшылап күні бойы тебінсем де
Япыр-ай жылжымайды төрт-бес қадам.

Қыл-қыбыр да жүн қыбыр,
Жұла берсе жарасар.
Екі мұртын қайырып,
Ұра берсе жарасар.

Жұмбақтар: Қол ісі