Жұмбақтар | Қару-жарақ, аңшы және аңшы құралдары

Белі бүкір,
Алысқа түкір.

Бас бармағы бармақтай,
Бақырғаны тайлақтай.

Дауыстап жаһанда ақырғанда,
Баласы қайта келмес шақырғанға.

Тау тарс етті,
Күн гүрс етті.
Жырадағы жылқы үрікті,
Жымда жатқан түлкі үрікті.

Көз алдыма әкелсем,
Алыс жерге түкірген.
Ебін тапсаң инедей,
Айтқан жерден түйрелген.

Өмір-өмір,өмірден,
Жаққан оты көмірден,
Шыңырау деген бір құс бар,
Жұмыртқасы темірден.

Жылт, жылт еткен,
Жырғадан өткен.

Қуыс қурайдың басынан
Құтырған торғай ұшты.

Қара күшігім қанқ етті,
Даусы Бұхарға жетті.

Темір жатыр ағаштың арқасында,
Жап-жалтыр қара шойын шыға қашар,
Әкесі ашуланса баласына.

Бір құс бар сондай ұшқыр, ұшар жерден,
Жалпылдап жанған оты қолын сермер,
Шыңыраудан мойны ұзын шығады екен,
Шошынар жанды мақұлық оны көрген.

Судыр-судыр жүгенім,
Судыр қара дөненім,
Желіп кетсе жеткізбес,
Түсіп кетсе таптырмас.

Аузы жоқ, қолы жоқ,
Ұшқан құстан озады.

Тиіп кетсе, тырс етіп қақ жарылған,
Бар тетігі адамзатқа бағынған.
Мерт қылады жақын келген нәрсені,
Қастық қылса жаудың жайы табылмаған.

Ашуына басқанда,
Шаң көтерген аспанға.

Құстай ұшып зыр қаққан,
Түскен жерін қиратқан.

Тау астынан күрсілдеп,
Жөтеледі,құсады,
Құсығы жоқ жалынды,
Түскен жерін өрт құшады.

Адамның ең қымбатты,
Тастамайтын құралы,
Кішкене ғана қозғалса,
Жапыра жауды қырады.

Екі аяқты кеулейді басын созған,
Мойнында жалын қамыт ноқталанған.
Ұзын тұмсық құйрығы келте келген,
Тиіп кетсең бұрқылдап сыртылдаған.

Жорғалаған тасбақа,
Болаттан киген көйлегі.
Жапырып жауды үстінен
Баса-көктеп өтеді.

Бір нәрсе үш қанатпенен ұшар,
Мысалы аяқпенен аузын ашар,
Өлік құс тірі құстың қанын шашар.

Белі қайқы,
Жоны тайқы.

Сырты ағашпенен қабатталған,
Ілініп бір бөлігі салақтаған.
Асылды ішіндегі алсаң тартып,
Тіліндей оқ жыланның жалақтаған.

Қара күшігім қабаған,
Артына киіз жамаған.

Бір нәрсе қимылдамас жүр дегенде,
Көтерілмес орнынан тұр дегенде,
Қарап жатыр десең де қимылы тез,
Жылдамдығын білдірер білмегенге.

Бір нәрсе алты аяқты жүрген өзі,
Ешкімді құтқармайды келсе кезі.
Қызығы әр жәндіктен алып жесе,
Ғажайып маңдайында жалғыз көзі.

Шаңырақты, түндікті,
Шіреніп жатқан бір мықты.
Тие көрме құрғырға,
Тиіп кетсең ырғытты.

Жатады көкке қарап аузын ашып,
Жалғанда сағасынан бір-ақ басып,
Ұстайды, жібермейді кім болса да,
Қалады байқамаған асып-сасып.

Болғанда қолы біреу төрт саусақты,
Қызметке жақынырақ жүрер жағы.
Жұмсасаң жібермейді, іркілмейді,
Жаурадым, шөлдедім деп айтпас тағы.

Өзі батыр,
Жер астында жатыр.

Жандыны алар қағып жансыз нәрсе,
Жанарсың бұл нәрсені көзің көрсе,
Бір қабат астынан орын теуіп,
Ұстайды кімді болсын кезі келсе.

Кішкене ғана тостаған,
Айдалаға тастаған.

Жапанда бір айдаһар бұғып жатқан,
Оятып өз жанынан қаза тапқан,
Нәрсеге не болса да өзі тажал,
Аяғы сондай мықты жерге батқан.

Ақылы бар, басы жоқ,
Аузы бар, денесі жоқ,
Қолы бар, аяғы жоқ.

Бір нәрсе өзі жансыз, жандыны алған,
Оны жұрт киізге орап көрге салған.
Біраз күн көр ішінде жатып-жатып,
Бір күні өзі кетіп орны қалған.

Дөңгелек үңірейген тесіктер,
Белгісіз сықырлаған есіктері,
Есігін байқаусызда түртіп қалсаң,
Жібермей ұстай алған кәсіптері.

Құдайдың құдіретіне қылдым нәсіп,
Қалады шыққан кезде бір-ақ тасып,
Құдайдан күні-түні тілек тілеп,
Жатады көкке қарай аузын ашып.

Қолымда жібек баулы жалғыз таяқ,
Сүйреттім ойдан қырға аямай-ақ.

Бар екен бір айдаһар жалғыз тілді,
Ұқсамас еш сипатқа оның түрі.
Өзі жансыз айдаһар жандыны алған,
Жеріне жақындаған кетпес тірі.

Салса жұтқыр,
Бермесең тілейді,
Берсең-“алам”- дейді,
Өзің түссең-“қалам”- дейді.

Бір нәрсе сырты бүтін, іші қуыс,
Бір елден пошымын ол қаратады,
Қарасаң бар денесі бір-ақ уыс.

Бір нәрсе жұдырықтай іші қуыс,
Адамға әр уақытта болар туыс.
Бір ердің мақұлығы тоқтатады,
Адамға мұны таппақ қиын жұмыс.

Бүтін дейін десем бүтін емес,
Жыртық дейін десем жыртық емес.
Жануармен ұрыс салады,
Өне бойы тыртық емес.

Бүтін дейін десем бүтін емес,
Жыртық дейін десем ұстағанын жібермес.

Белі бүкір,
Алысқа түкір.

Алыстағы қоянды,
Алдыңа әкеп қояды.

Өмір-өмір,өмірден, Жаққан оты көмірден, Шыңырау деген бір құс бар, Жұмыртқасы темірден.

Жылт, жылт еткен, Жырғадан өткен.

Қуыс қурайдың басынан Құтырған торғай ұшты.

Қара күшігім қанқ етті, Даусы Бұхарға жетті.

Жұмбақтар: Қару-жарақ, аңшы және аңшы құралдары