ілім - еттері - анатомия - органдары - человека - құрылысы - қан
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ |
|ШӘКӘРІМ атындағы СемЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|3 деңгейлі СМК құжаты |ПОӘК |ПОӘК 042-18-35.1. 15 |
| | |/01-2013 |
|ПОӘК | | |
|Мұғалімдерге арналған |№ 1 басылым | |
|пәннің бағдарламасы |_______2013 ж. | |
|«Адам анатомиясы» | | |
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«Адам анатомиясы»
«5В011300» – «Биология» мамандығы үшін
ОҚЫТУШЫЛАРҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2013
1.ӘЗЕРЛЕГЕН
Құрастырушы__________«____»_____ 20___ж., аға оқытушы Кунанбаева С.К.
«Биология» кафедрасы
2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1. Биология кафедрасында отырысында
«____»___________ 20___ж.№____хаттама
Кафедра менгерушісі_______Калиева С.К.
2.2. Жаратылыстану ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік бюросының
отырысында
«____»___________ 20___ж. №____ хаттама
Төрайымы____________ Абдишева З.В.
3. БЕКІТІЛДІ
Университетінің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға
мақұлданған және ұсынылған
«____»___________ 20___ж. №____ хаттама
ОӘК төрайымы____________ Искакова Г.К.
4.БІРІНШІ РЕТ КІРГІЗЕЛГЕН
МАЗМҰНЫ:
1. Қолдану саласы
2. Нормативті сілтемелер
3. Жалпы ережелер
4. Пән мазмұны, пәннің модульдік бөлінуі
5. СӨЖ тақырыптары мен мазмұны
6. Пәннің оқу – әдістемелік картасы
7. Оқу – әдістемелік әдебиеттер тізімінің қамту кестесі
8. Әдебиет және қорлар
1.ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
«Адам анатомиясы» пәнінің оқу-әдістемелік кешені «5В011300» -
«биология» мамандығының студенттеріне арналған. ПОӘК студенттерді курс
мазмұнымен, өзектілігімен, қажеттілігімен, саясатымен және студенттің оқу
үрдісінде қандай дағдылар мен іскерлікті қалыптастыратындығымен
таныстырады.
2. НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР
Осы «Адам анатомиясы» пәнінің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК) берілген
пән бойынша ұйымдастыру ретін анықтайды және келесі құжаттардың талаптары
мен ұсыныстарына сәйкес әзірленген:
- ҚР «Мемлекеттік жалпы міндетті жоғары білім беру стандарты»
23 тамыз 2012 ж. № 1080 қаулысымен іске қосылған және бекітілген;
«5В011300» – «Биология» мамандығының Типтік оқу жоспары,
5.11.2013 ж. № __289_ бұйрығымен іске қосылған және бекітілген;
- СТУ 042-СГУ-5-2012 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеуге және
ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;
- ДП 042-1.07-2012 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы
және мазмұны» құжаттандырылған процедурасы.
3. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
Адам анатомиясы – биология пэнінен дәріс беретін мұғалімдерді медициналық,
биологиялық даярлықтан өткізетін іргелі теориялық пән. Оның негізгі мақсаты
тек қана білім объектісін емес, мамандардың болашақ қызметін де қамтамасыз
ету. Сонымен қатар, олар осы бағдарлама арқылы тәжірибе жүзінде көптеген
нәтижелерге қол жеткізбек.
Адам анатомиясы курсының бағдарламасы жас шамасы, конституционалдық,
динамикалық, сонымен қатар, адам ағзасының макроскопиялық және
микроскопиялық құрылымы туралы қазіргі заманғы деректерді есепке ала отырып
даярланған.
Жас шамасы, конституционалдық, морфлогиясының, сондай-ақ, жыныстық
диморфизм негіздерімен таныстыру және адам денесіне сыртқы ортаның,
енбектін, элеуметтік жағдайларының тигізетін эсерлерін қарастырады.
Жұмыс бағдарламасы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпы міндетті
білім стандартына сәйкес және 11.05.2005ж Қазақстан Республикасының №289
бұйрығымен бекітілген типтік оқу бағдарламасы негізінде, 050113 «биология»
мамандығы үшін жасалды.
Қурастырған жэне ұсынған Абай атындағы Қаз ҰПУ, ботаника және зоология
кафедрасы.
3.2 Пәннің мақсаты: :
- Организм тіршілігінің әр деңгейіндегі құрылым жүйесі мәнің айқындау;
Студенттердің диалектикалық – материалистік дүниетанымының
қалыптасуына ықпал ету;
- Студенттердің жалпы биологиялық, теориялық және әдістемелік
даярлығының ауқымын кеңейту;
- Адам ағзасының құрылысын оның барлық ұйымдастыру деңгейінде тереңдете
оқыту.
- Жас шамасы, конституционалдық, морфлогиясының, сондай-ақ, жыныстық
диморфизм негіздерімен таныстыру және адам денесіне сыртқы ортаның,
нңбектін, элеуметтік жағдайларының тигізетін эсерлерін қарастырады.
- Қалыпты жағдайы мен қимыл – қозғалысының анатомиялық талдау тәсілі
мен морфологиялық зерттеу әдістерін қолдануы дағдыға айналдыру.
Адам анатомиясының курсынан жоғарғы оқу орындарында білім беру
теориялық лекцияларды, лабораториялық жұмыстар жургізүден жэне собөж
мен сөж түрінде орындалады жэне олар қатар жүргізіледі.
Жұмыс бағдарламасы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпы
міндетті білім стандартына сәйкес және 11.05.2005ж Қазақстан
Республикасының №289 бұйрығымен бекітілген типтік оқу бағдарламасы
негізінде, 050113 «биология» мамандығы үшін жасалды.
3.3 Пәннің міндеттері.
Пәнді оқу барысында болашақ мамандар ретінде, студенттердің төмендегідей
білім мен дағдылары болуы тиіс:
- өздік жұмыстарды белсендіру;
- білім сапасын көтеру;
- оқытудың пассивті типінің белсенді оқытуға ауыстырулы жатады, яғни
тыңдайтын, қайталайтын, меңгеретін т.б. студент білімнің, ақпараттардың
т.б. белсенді жасаушысы болып табылады;
- оқу процесін бақылауды оқытушы жағынан білім алушы жағына ауыстыру болып
табылады. Бақылау «білім - студенттердің тапсырмаларды орындау дәрежесі»
принципі бойынша емес, «оқу процесінің мақсаты - осы мақсаттарға
студенттердің жету дәрежесі» бойынша жүзеге асырылады.
- Студенттердің диалектикалық – материалистік дүниетанымының
қалыптасуына ықпал ету;
- Студенттердің жалпы биологиялық, теориялық және әдістемелік
даярлығының ауқымын кеңейту;
- Адам ағзасының құрылысын оның барлық ұйымдастыру деңгейінде тереңдете
оқыту.
3.4 Оқып-білудің нәтижелелері:
Пәнді оқып-білудің нәтижесінде студент мыналарды:
• өздік жұмыстарды белсендіру;
• білім сапасын көтеру;
• негізгі қолданатын әдістерін білу;
.
3.5 Курстың пререквизиттері: биологияға кіріспе,адам физиологиясы,цитология
және гистология,биохимия.
3.6 Курстың постреквизиттері: педогогика, психология, педагогикалық
практика.
3.7 Жұмыс оқу жоспарынан көшірме
1 кесте
|Курс |Семестр |
|1 |2 |
|Дәріс тақырыптары | |
|Дәріс мазмұны. | |
|Кіріспе. Анатомия – ғылымының негізі. |1 |
|адам анатомиясының анықтамасы, міндеттері. | |
|анатомиялық зерттеу әдістері. | |
|адамның табиғатта орны. | |
|организм жэне орта. | |
|Адам денесінің құрлысы. |1 |
|организм жэне оны қурайтын қурылымдар. | |
|адамның дене қурылыстары. | |
|Ағзаның тұтастығы. | |
|адам онтогенезі,оның кезендері. | |
|Тірек –қимыл аппараты. |1 |
|Тірек-қимыл аппаратының қурылымы мен қызметі | |
|қанқа филогенезі.1 | |
|сүйек туралы ілім.Сүйек қурылысы, дамуы. | |
|сүйек классификациясы. | |
|сүйек аралық байланыс туралы ілім. | |
|жалпы түсінік. Классификациясы. | |
|Бұлшық еттер туралы ілім . |1 |
|ет улпасы. | |
|булшық еттердің классификациясы. | |
|булшық еттердің құрылысы. | |
|еттің жиырылуы. Нейромоторлық бірлік. | |
|дене сымбаттылығы, оның анатомиялық және физиологиялық | |
|негізі. | |
|Ішкі органдар туралы ілім. |1 |
|Ас қорыту жүйесі. | |
|Тыныс алу жүйесі. | |
|Ішкі органдар туралы ілім. |1 |
|Зэр шығару жүйесі | |
|Аталық жынысоргандары. | |
|Аналық жыныс органдары.. | |
|Тамырлар туралы ілім. |1 |
|тамырлар жүйесінің маңызы, кан тамырлар мен лимфа | |
|тамырларына бөлінуі. | |
|қан және оның маңызы. | |
|қан тамырлар қабыргаларының құрылысы. | |
|жүректін құрылысы. | |
|Тамырлар туралы ілім |1 |
|үлкен қан айналу шенберінің артериялық және веналық қан | |
|тамырлары. | |
|кіші қан айналу шенберінің артериялық және веналық қан | |
|тамырлары. | |
|лимфа, қурамы, маңызы. | |
|лимфа ағысы, тамырлары. | |
|Ішкі секреция бездері туралы ілім |1 |
|Ішкі секреция бездері құрылысындағы ерекшелігі. | |
|классификациясы. | |
|ішкі секрециялық бездердің өсу, даму, зат алмасудағы маңызы.| |
|жыныс бездерінің ішкі секрециялық қызметі. | |
|Жалпы анатомиялық-физиологиялық қасиеттері. | |
|Нерв системасы жэне сезім органдары туралы ілім. |1 |
|нерв ұлпалары, маңызы. | |
|нейроглия, оның маңызы. | |
|нейрон, нерв талшығы. | |
|рецепторлар,олардың түрлері. | |
|нерв орталықтары жэне нейрондар тізбегі. | |
|сезім органдары. | |
|нерв жүйесінің орталық жэне шеткі бөлімдері. | |
|Нерв системасы жэне сезім органдары туралы ілім. |1 |
|Ми, орналаскан орны. | |
|Жүлын, қүрылысы. | |
|ми, бөлімдері. | |
|ретикулярлық формация. | |
|жұлын, құрылысы, функциясы. | |
|жұлын ганглиялары. | |
|сұр заты мен ақ затының микроскопиялық құрылысы. | |
|Нерв системасы жэне сезім органдары туралы ілім. |1 |
|Алдынғы ми. | |
|үлкен жарты шарлардың, бөлімдерінің сайлары мен иірімдерінің| |
|жалпы морфологиясы. | |
|үлкен жарты шарлардың қыртысы. | |
|қыртыс асты ядроларының морфологиясы, маңызы. | |
|үлкен жарты шарлар қыртысындағы негізгі аймақтар. | |
|Нерв системасы жэне сезім органдары туралы ілім. |1 |
|Автономды нерв жүйесі. | |
|анатомиялық ерекшелігі. | |
|Автономды нерв жүйесіндегі рефлекторлық доға. | |
|Автономды нерв жүйесінің симпатикалық бөлімі. | |
|Автономды нерв жүйесінің парасимпатикалық бөлімі. | |
|Сезім органдары. Анализаторлар. |1 |
|тері және қимыл анализаторлары. | |
|терінің құрылысы. | |
|тері және қимыл анализаторларының | |
|өткізгіш және орталық бөлімдері. | |
|дэм жене иіс анализаторы. | |
|есту жэне вестибулярлық анализаторы. | |
|көру анализаторы. | |
| |15 |
| | |
Зертханалық сабақтар тақырыптары.
|№ |Тақырыптар |Зертханалық сабақтар, мазмұны |Сағаттар |
| | | |саны |
|1. |Тірек-қимыл аппараты. |Сүйектер және олардын байланыстары. |2 |
| | |Сүек классификациясы. | |
| | |Сүйек аралық байланыстардын | |
| | |классификациясы. | |
| | |Қанқа туралы түсінік. | |
| | |Тұлға сүйектері және олардын | |
| | |байланыстары. | |
| | |Омыртқа жотасы. Омыртқалардың өзара | |
| | |байланысуы. | |
| | |Қабырға, төс сүйегі. Көкірек | |
| | |клеткасы. | |
|2 |Тірек-қимыл аппараты | |2 |
| | |Иық-жамбас белдеулері. | |
| | |Қол. Кол сүектері. Олардын | |
| | |байланысуы. | |
| | |Аяқ скелеті. Жамбас белдеуінің | |
| | |сүйектері. Жамбас қуысы, оның үлкен | |
| | |және кіші бөлімдері. | |
| | |Аяқ сүектерінің байланысуы. | |
| | |Буындасуы. | |
| | |Олардағы қимылдар. | |
|3 |Тірек-қимыл аппараты | |2 |
| | |Бас қанқасы. Бас сүйегі. Ми сауыты | |
| | |сүйектері.бет бөлімінің сүйектері. | |
| | |Ми сауытының күмбезі оның негізі.көз| |
| | |шұнқырлары, мұрын қуысы.бас | |
| | |сүйегінің жіктері және төменгі жақ | |
| | |буындары. | |
|4. |Булшық еттер туралы ілім. |булшык еттер классификациясы. |2 |
| |Тұлға еттері. |тұлғаның еттері. Арқаның беткейлік | |
| |Мойын және бас еттері. |және терендік еттері. | |
| | |құрсақ еттері, аталулары, қызметі. | |
| | |Шап байланысы және шап каналы. | |
| | |мойынның беткейлік және терендік | |
| | |еттері. | |
| | |бас еттері. Шайнау және ымдау | |
| | |еттері. | |
|5 |Булшық еттер туралы ілім. | |2 |
| |Иық және жамбас белдеу |иық белдеуі мен қол еттері,аталуы | |
| |етттері. Қол мен аяқ еттері. |мен функциясы. | |
| | |жамбас белдеуі мен аяқ еттері. | |
| | |Аталуы, функциясы. | |
| | |аяқ басының сыртқы еттері, табан | |
| | |еттері. Буындағы қозғалыстар мен | |
| | |бағыттары. | |
|6. |Ішкі органдар. |Тіл, аран, жұмсақ тандай, тістер. |2 |
| |Ас қорыту органдары. |Сілекей бездері. | |
| | |Аш және тоқ ішек,анатомиялық | |
| | |ерекшелігі. | |
| | |Бауыр, микроскопиялық анатомиясы. | |
| | |Ұйқы безі, микроскопиялық | |
| | |анатомиясы. | |
| | |Шарбы, шажырқай, іш пердесі. | |
|7. |Ішкі органдар. |Мұрын қуысы. Көмекей. Кеңірдек, |2 |
| |Тыныс алу органдары. |бронхылар. Өкпе, микроскоптық | |
| | |анатомиясы. Плевра. Қалқан серік | |
| | |безі. | |
|8. | Ішкі органдар. |Бүйректер және капсуласы. Бүйректін |2 |
| |Жыныс-зәр шығару органдары. |микроскоптық анатомиясы. Несеп | |
| | |түтіктері, қуық, зәр шығару каналы. | |
| | |Қалқан серік безі. | |
| | |Аталық жыныс органдары. | |
| | |Аталық жыныс безі, қосалқылары. | |
| | |Аталық жыныс бездің микроскоптық | |
| | |анатомиясы. | |
| | |Аналық жыныс органдары. | |
| | |Аналық жыныс безі, қосалқылары. | |
| | |Аналық жыныс бездің микроскоптық | |
| | |анатомиясы. | |
|9. | Тамыр системасы. |Жүрек, құрылысы. |2 |
| | |қан тамырлардын микроскоптық | |
| | |анатомиясы. | |
| | |мойынның және көкіректін қан | |
| | |тамырлары. Қолқа доғасы. Көкірек | |
| | |қолқасы және қурсақ қолқасы. Жоғорғы| |
| | |қуыс сынар веналар. Қақпа венасы. | |
| | |Төменгі қуыс венасы. Бауыр венасы. | |
| | |лимфалық система. Лимфалық түйіндер,| |
| | |микроскоптық анатомиясы. Көкбаур, | |
| | |микроскоптык анатомия. | |
|10 |Тамыр системасы. |бұғана асты артериясы. Тоқпан |2 |
| |Қол-аяқ тамырлары. |жіліктік, шынтақ және кәрі жіліктік | |
| |Бастын қан тамырлары. |артериялар. Қол басындағы сүйектік | |
| | |артериялар. Қолдын тері асты және | |
| | |терендегі веналары. | |
| | |сан артериясы. Асықты жіліктік | |
| | |артерия. Аяқ басындағы артериялық | |
| | |доғалар.аяқтын веналары. | |
| | |бастын қан тамырлары. Сыртқы | |
| | | ұйқы артериясының тармақтары. | |
| | |Ми тамырлары. Ішкі ұйқы артериясы. | |
| | |Мидын табанындағы | |
| | |тамыр шенбері. Яремдік ішкі вена. | |
|11 |Нерв системасының орталық |Миға және жұлынға жалпы шолу. |2 |
| |бөлімі.. |Жұлынның мойында және белде | |
| | |жуандануы.жұлындық нервтер. Жұлынның| |
| | |қабықтары. Жұлынның көлденең | |
| | |кесіндісі. | |
| | |Мойын торабы. Симпатикалық баған. | |
| | |Иық торабы. Оның нервтері. Бел | |
| | |торабы. | |
| | |Оның негізгі нервтері. Сегізкөз | |
| | |торабы. Шонданай нерві. | |
|12 |Нерв системасының орталық |Ми ,орналасқан орны.ми бөлімдері. |2 |
| |бөлімі.. |Сопақша ми. Артқы ми.Орта ми.Аралық | |
| | |ми. Алдынғы ми.үлкен жарты шарлар. | |
|13 | Нерв системасы. Автономды |Ми нервтері. |2 |
| |нерв жұйесі. | | |
|14 |Сезу органдары. |Көз. Көз еттері. Көздің құрылысы. |2 |
| | |Торлы қабықшаның микроскоптық | |
| | |құрылысы. | |
|15 |Сезу органдары. |Құлақ сыртқы, ортанғы және ішкі |2 |
| | |құлақтын құрылысы. | |
| | | |30 |
5.1.СӨЖ тапсырмалары.
|№ |Тақырыптың атауы |Дайындалу |Орындау көлемі |бақылау |Тапсыру |
| | |формасы |және шарты |формасы |мерзімі |
|1. |Анатомия ғылымының |конспект |Тапсырманың |ауызша |1 аттест.|
| |қысқаша тарихы. | |негізін ашу | |дейін |
| | | |(4-5б) | | |
|2. |Қаңқаның құрлысы мен |реферат |4-5б |ауызша |1 аттест.|
| |дамуына әлуметтік | | | |дейін |
| |жағдайлардың әсері. | | | | |
|3. |Бұлшықеттер туралы ілім|реферат |5-6б |ауызша |1 аттест.|
| |– myologia. | | | |дейін |
|4. |Бездердің нерв |реферат |4-5б |ауызша |1 аттест.|
| |жүйесімен байланысы, | | | |дейін |
| |қызметі. | | | | |
|5. |Нерв системасы. |конспект |Тапсырманың |ауызша |2 аттест.|
| | | |негізін ашу | |дейін |
| | | |(4-5б) | | |
|6. |Анализаторлар. |реферат |5-6б |ауызша |2 аттест.|
| | | | | |дейін |
|7. |Мүшелер мен мүшелер |конспект |Тапсырманың |ауызша |2 аттест.|
| |жүйесі. | |негізін ашу | |дейін |
| | | |(4-5б) | | |
|8. |Гормондар олардың адам |реферат |5-6б |ауызша |2 аттест.|
| |ағзасына әсері. | | | |дейін |
|9. |Иммуногенез мүшелері |конспект |Тапсырманың |ауызша |2 аттест.|
| |мен лимфатикалық жүйе. | |негізін ашу | |дейін |
| | | |(4-5б) | | |
|10.|Ішкі секреция |реферат |7-8б |ауызша |2 аттест.|
| |бездерінің бұлшықеттер | | | |дейін |
| |қызметін бақылауындағы | | | | |
| |маңызы. | | | | |
6.1. Оқу - әдістемелік (технологиялық)
картасы
| |Сабақ тақырыптар |Аудиториялық |СӨЖ |СӨЖ |Көрнекті |
| | |сағат бөлінуі. |тапсырм|Макс. |құралдар, |
| | | |аның |балл |көрсету |
| | | |Номері | |экспонаттар, |
| | | | | |ОТҚ, |
| | | | | |материалдық |
| | | | | |жабдықтар. |
| | |Дәріс |Зертхан. |БЖ |
| |Негізгі әдебиеттер: | | | |
|1 |Кузенбаева Ә. Адам анатомиясы. - |20 |13 |100 |
| |Алматы,2001. | | | |
|2 |Рақышев А.Р. Адам анатомиясы. - А.,|11 |13 |60 |
| |1991. | | | |
|3 |Курепина М. М., Воккен Г.Г. Атлас |12 |13 |60 |
| |по анатомии человека. - М., 1979. | | | |
|4 |Привес. М.Г. Анатомия человека. - |2 |13 |6 |
| |М., 1985,1974. | | | |
|5 |Иваницкий М.Ф. Анатомия человека. -|80 |13 |100 |
| | | | | |
| |М., 1985. | | | |
|6 |Сапин Б.Р., Билич Г.Л. Анатомия |28 |13 |100 |
| |человека. - М., 1989. | | | |
|7 |Керимбаев Б.М. Анатомия человека. -|53 |13 |100 |
| |А., 1992. | | | |
|8 |Елисеев В.И др. Атлас |3 |13 |10 |
| |микроскопического строения тканей и| | | |
| |органов. - М., 1961. | | | |
| |Қосымша әдебиеттер: | | | |
|9 |Анатомия человека. / Под.ред. |52 |13 |100 |
| |Козлова В.Р. - М.,1978. | | | |
|10 |Никитюк Б. А., Гладышева А.А. |112 |13 |100 |
| |Анатомия и спортивная морфология | | | |
| |(практикум). - М., 1989. | | | |
|11 |Анатомия человека в 2-х томах. / |25 |13 |100 |
| |Под.ред. М.Р. Сапина. - 1987. | | | |
|12 |Леви А., Сикевиц Ф. Структура и |- |13 |- |
| |функция клетки. М., Мир. - 1971. | | | |
|13 |Алов И.А. Цитофизиология и |- |13 |- |
| |патология митоза. М., Медицина. - | | | |
| |1972. | | | |
|14 |Альбертс Б. и др. Молекулярная |- |13 |- |
| |биология клетки. - 1987. Т.1-5. | | | |
8.1.Негізгі әдебиет.
8.1.1 Кузенбаева Ә. Адам анатомиясы. - Алматы,2001.
8.1.2 Рақышев А.Р. Адам анатомиясы. - А., 1991.
8.1.3 Керимбаев Б.М. Анатомия человека. - А., 1992
8.1.4 Привес. М.Г. Анатомия человека. - М., 1974
8.1.5 Иваницкий М.Ф. Анатомия человека. - М., 1985.
8.1.6 Сапин Б.Р., Билич Г.Л. Анатомия человека. - М., 1989.
8.1.7 Р.Д. Синельников.Медицина. М.,1973 г. Атлас анатомии человека.
1-3 том
8.1.8 Анатомия человека в 2-х томах. / Под.ред. М.Р. Сапина. - 1987.
8.1.9 Демеуов Ж.Д. т.б. Мектепке дейінгі балалардың анатомяися мен
физиологиясы және гигиенасы.-А.,1998
8.1.10 Керимбеков Т. Адам анатомиясы.-Алматы.,1992
8.1.11 Демеуов Ж.Д., Есимов Б.К., Жаксыбаев М.Б. Адам анатомиясының тест
сұрақтары мен жауаптары.-Алматы.,2000
8.1.12 Бұғыбаева С.Ж. Адам физиологиясы.-А.,2003
Қосымша әдебиеттер:
8.1.13 Аяпова Ж.О. Цитология, эмбриология және гистология. Оқулық.
Алмата 2009 ж.
8.1.14 Тоқаев ЗҚ. Жануарлар морфологиясы. Оқулық. Алмата 2006 ж
8.1.15 Леви А., Сикевиц Ф. Структура и функция клетки. М., Мир. -
1971.
Арайлым