ілім - қан - жауап - органдары - нерв - анатомия - құрылысы
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ |
|ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты |ПОӘК |ПОӘК |
| | |042-16-13.1.68/02-201|
| | |3 |
|ПОӘК | | |
|Студенттерге арналған |«__»______2013 ж. | |
|пәндердің оқу жұмыс |№ 3 басылым | |
|бағдарламасы «Анатомия | | |
|спорттық морфология | | |
|негіздерімен» | | |
ПӘНДЕРДІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«Анатомия спорттық морфология негіздерімен» пәні бойынша
оқу-әдістемелік бағдарламасы (силлабус)
5В010800 «Дене шынықтыру және спорт» мамандығы үшін
1 курс студенттерге арналған
СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘНДЕРДІҢ ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей 2013
Мазмұны
1. Жалпы ережелер
2. Пәндердің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
3. Пәндерді оқып-білу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар
4. Курс форматы
5. Курс саясаты
6. Баға қоюдың саясаты
7. Әдебиеттер
1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1. Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер
Кунанбаева Сауле Кабидолла қызы, аға оқытуы.
Биология кафедрасы.
Байланыс ақпараты – тел. 77-30-10, оқу ғимараты № , кабинет № 216
Сабақ өткізу орны – дәрісхана № 405
Берілген пән бойынша кредиттер саны – 3
1.2 Пәндердің мазмұнын қысқаша сипаттау
Адам анатомиясы – биология пәнінен дәріс беретін мұғалімдерді
медициналық, биологиялық даярлықтан өткізетін іргелі теориялық пән. Оның
негізгі мақсаты тек қана білім объектісін емес, мамандардың болашақ
қызметін де қамтамасыз ету. Сонымен қатар, олар осы бағдарлама арқылы
тәжірибе жүзінде көптеген нәтижелерге қол жеткізбек.
1.3 Арнайы курстың негізгі мақсаты студенттерді төменде берілген
сипаттамалармен таныстыру және көзқарастарын кеңейту: курсының бағдарламасы
жас шамасы, конституционалдық, динамикалық, сонымен қатар, адам ағзасының
макроскопиялық және микроскопиялық құрылымы туралы қазіргі заманғы
деректерді есепке ала отырып даярланған.
1.4 Қойылған мақсаттарға сәйкес осы арнайы курстың негізгі міндеттері:
- - Студенттердің диалектикалық – материалистік дүниетанымының қалыптасуына
ықпал ету;
- Студенттердің жалпы биологиялық, теориялық және әдістемелік даярлығының
ауқымын кеңейту;
- Адам ағзысының құрылысын оның барлық ұйымдастыру деңгейінде тереңдете
оқыту;
1.5 Осы арнайы курс оқытылғаннан кейін студент төмендегідей талаптарды
білуі қажет:
- - Жас шамасы, конституционалдық, морфологиясының, сондай-ақ, жыныстық
диморфизм негіздерімен таныстыру және адам денесіне сыртқы ортаның,
еңбектін, әлеуметтік жағдайларының тигізетін әсерлерін қарастырады.
Қалыпты жағдайы мен қимыл – қозғалысының анатомиялық талдау тәсілі мен
морфологиялық зерттеу әдістерін қолдануы дағдыға айналдыру.
Студент істей білуі керек:
- - өздік жұмыстарды белсендіру;
- білім сапасын көтеру;
- оқытудың пассивті типінің белсенді оқытуға ауыстырулы жатады, яғни
тыңдайтын, қайталайтын, меңгеретін т.б. студент білімнің, ақпараттардың
т.б.белсенді жасаушысы болып табылады;
- оқу процесін бақылауды оқытушы жағынан білім алушы жағына ауыстыру болып
табылады. Бақылау «білім – студенттердің тапсырмаларды орындау дәрежесі»
принципі бойынша емес, «оқу процесінің мақсаты – осы мақсаттарға
студенттердің жету дәрежесі» бойынша жүзеге асырылады.
1.6 Курстың пререквизиттері:
1.6.1 биология 10-10 сынып
ПӘННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Кредиттер саны: 3 кредит (135 сағат)
Өту орны: Сабақ кестесінде көрсетілген.
Оқу жоспарынан үзінді:
|Курс |Семестр |Кредитте|Лекц. |практ |СОӨЖ |СӨЖ |Барлығы |Бақылау |
| | |р |сағат |сағат | | | |нысаны |
|1 |2 |3 |15 |30 |45 |45 |135 |емтихан |
Негізгі бөлім
Дисциплина мазмұны
Дәріс тақырыптарының тізімі
|№ |Дәріс тақырыптары |Дәріс мазмұны |Сағат саны |
|1 |Анатомия. Кіріспе. |Адам анатомиясының аңықтамасы, |1 |
| | |міндеттері. | |
| | |Анатомиялық ғылымдардың салалары. | |
| | |Анатомиялық зерттеу әдістері. | |
|2 |Сүйектер туралы ілім |Қанқа туралы түсінік |1 |
| | |Сүйек туралы ілім | |
| | |Сүйек классификациясы | |
| | |Сүйек аралық байланыстар-антрология | |
|3 |Сүйектердің байланысуы|Сүйектердің байланысуы |1 |
| |туралы ілім | | |
|4 |Бұлшықеттер туралы |Кеуде бұлшықеті және мойын. |1 |
| |ілім |Бұлшықеттер құрылысы. | |
| | |Бұлшықеттердің қосымша аппараты. | |
| | |Бас сүйек бұлшықеттері мен тыныс алу | |
| | |бұлшықеттері | |
|5 |Спланхнология |Ішкі органдарға жалпы сипаттама |1 |
| |Ішкі органдар туралы |Ішкі органдардың морфологиялық | |
| |ілім. |филоонтогенетикалық біртұтастығы. | |
|6 |Спланхнология |Тыныс алу жүйесі |1 |
|7 |Зәр шығару жүйесі |Зәр шығару мүшелері. Эндокринді бездер|1 |
|8 |Тамыр жүйесі туралы |Қан жүйесі. Жүрек. Кіші қан айналым |1 |
| |ілім |жүйесі. Үлкен қан айналым жүйесі. | |
| | |Иммунды жүйе. | |
|9 |Нерв жүйесі туралы |Орталық нерв жүйесі. Шеткі нерв |1 |
| |ілім |жүйелері. | |
|10 |Сезім мүшелері |Көру мүшесі, есту, сипап – сезу |1 |
| | |мүшелері. | |
|11 |Динамикалық |Жалпы динамикалық морфология. Адам |1 |
| |морфология |құрлымына анатомиялық сипаттамасы. | |
|12 |Жеке динамикалық |Анатомиялық сипаттамасы. Адам |1 |
| |морфология. |қозғалысна анализ жасау (циклды, | |
| | |ациклды). | |
|13 |Қозғалысты қамтамасыз |Бұлшықет жүйесі. |1 |
| |ету жүйелерінің |Ас қорыту жүйесі. | |
| |жүктемелерге |Жүрек – қан тамыр жүйелері. | |
| |адаптациясы. | | |
|14 |Қол және аяқ |Қол сүйектерін морфокинезиологиялық |1 |
| |сүйектерін |талдау. | |
| |морфокинезиологиялық |Аяқ сүйектерін морфокинезологиялық | |
| |талдау. |талдау. | |
|15 |Дененің түсу және |Дене қалпының анатомиялық сипаттамасы.|1 |
| |айналмалы |Дененің түсу қозғалыстарының | |
| |қозғалыстарының |анатомиялық сипаттамасы. | |
| |анатомиялық |Дененің айналмалы қозғалыстыраның | |
| |сипаттамасы. |анатомиялық сипаттамасы. | |
| |Барлығы | |15 |
Зертханалық сабақтар тақырыптары
|№ |Тақырыптар |Зертханалық сабақтар мазмұны |Сағат |
| | | |саны |
|1 |Жасуша және ұлпа. |Жасуша құрылмы, бөліктері. |2 |
| | |Сипласты. Клеткааралық зат. | |
| | |Ұлпалар. Қызметі. Жіктелуі және | |
| | |орналасуы. Қысқаша сипаттама. | |
|2 |Сүйектер туралы ілім |Қанқа туралы түсінік |5 |
| | |Сүйек туралы ілім | |
| | |Сүйек классификациясы | |
| | |Сүйек аралық | |
| | |байланыстар-антрология | |
|3 |Сүйектердің байланысуы туралы |Сүйектердің байланысуы |3 |
| |ілім | | |
|4 |Бұлшықеттер туралы ілім |Кеуде бұлшықеті және мойын. |4 |
| | |Бұлшықеттер құрылысы. | |
| | |Бұлшықеттердің қосымша аппараты. | |
| | |Бас сүйек бұлшықеттері мен тыныс | |
| | |алу бұлшықеттері | |
|6 |Ішкі мүшелер және эндокринді |Асқорыту жүйесі. |4 |
| |бездер. |Тыны салу жүйесі. | |
| | |Зәр шығару жүйесі. | |
| | |Ішкі секреция бездері. | |
|7 |Жүрек қан тамыр жүйесі және |Жүрек қан тамыр жүйесі. |2 |
| |мүшелер иммуногенез |Иммуногенез мүшелері. | |
|8 |Нерв системасы және сезім |Нерв жүйесі. Сезім мүшелері. |4 |
| |мүшелері. | | |
|9 |Динамикалық морфология |Жалпы динамикалық морфология. |3 |
| | |Анатомиялық сипаттама (циклды, | |
| | |ациклды айналымы). | |
|10 |Спорттық морфология |Антропометрия техникасы. | |
| | |Гониометрия. Қозғалыс | |
| | |қарқындылығын өлшеу – динометрия.|3 |
| | |Спортсмендердің жаттығу деңгейіне| |
| | |морфологиялық бақылау. | |
| | |Барлығы – 30 |30 |
СОӨЖ тапсырмалары
|Тақырыптардың |Мақсаты және мазмұны |Ұпайла|Өткізу |Тексеру |
|атауы | |р |уақыты |формалары |
|Кіріспе. |Анатомиялық ғылымдардың | | | |
|Адам |салалары. | | | |
|анатомиясының |Анатомиялық зерттеу әдістері. | | | |
|анықтамасы, |Организм және оны курайтын | | | |
|міндетттері. |құрылымдар. | | | |
| |Адам онтогенезі және оның |3 |1, 2 |Бақылау |
| |кезендері. | |апта |жұмыс |
| |Адамның дене құрылыстары. | | | |
| | | | |Ауызша |
| | | | |жауап |
|Тірек – қимыл |Тірек – қимыл аппараты. | | | |
|аппараты. |Сүйек туралы ілім. | | | |
| |Сүйектер – және олардың | | | |
| |құрылыстары.Сүйек |3 |2, 3 |Ауызша |
| |Классификациясы. | |апта |Жауап |
| |Сүйк аралық байланыстар – | | | |
| |артрология. | | | |
|Тірек – қимыл |Бұлшық еттер туралы ілім. | | | |
|аппараты. Бұлшық |Бұлшық еттер құрлысы. |3 |3, 4 - |Ауызша жауап|
|еттер туралы ілім|Бұлшық еттердің қосымша | |апта | |
|muologia. |аппараты. | | | |
| |Арқа бұлшықеттері. | | | |
| |Кеуде бұлшықеттері. | | | |
| |Іштің бұлшықеттері. | | | |
| |Мойын бұлшықеттері. | | | |
| |Бастың бұлшықеттері. | | | |
| |қол, иық, білек қолұшы | | | |
| |бұлшықеттері. | | | |
| |Аяқ бұлшықеттері. | | |Бақылау |
| | | | |жұмысы |
|Коллоквиум |№ 1, 2, 3 дәріс сұрақтарына | | | |
| |дайындалу. |5 |4 - апта|Ауызша жауап|
| |№ 1, 2, 3 зертханалық сабақ | | | |
| |тақырыптарына дайындалу. | | |тест |
|Ішкі органдар |Ішкі органдарға жалпы |3 |4, 5, 6 |Ауызша жауап|
|туралы ілім. |сипаттама. | |- апта | |
| |Ішкі органдардың морфологиялық,| | | |
| |филоонтогенетика-лық бір | | | |
| |тұтастығы. | | | |
| |Ас қорыту органдар жүйесі | | | |
|Ас қорыту жүйесі.|құрылысына, функциясына жалпы | | | |
| |шолу. | | | |
| |Тыныс алу жүйесі құрылысы | | | |
|Тыныс алу жүйесі.|қызметіне жалпы шолу. | | |Бақылау |
| |Өкпенің микроскопиялық |3 | |жұмысы |
| |құрылысы. Ацинус. | | | |
| |Зәр шығару органдарының | | | |
| |жүйесіне жалпы шолу. | | | |
| |Бүйректің ішкі құр-лысы. | | | |
|Зәр шығару |Нефрон. | | | |
|жүйесі. |Қуық құрлысы, топографиясы. | | | |
| |Бүйректегі қан айналу |3 | | |
| |ерекшелігі. | | | |
| |Аталық және ананлық жыныс | | | |
| |органдары. | | | |
| |Аталық жыныс безі. | | | |
|талық және аналық|Аталық сыртқы жыныс органдары. | | | |
|жыныс органдары. |Аналық жыныс безі. | | | |
| |Аналық сыртқы жыныс мүшесі. | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | |Тест |
| | |3 | |сауалдары |
|Коллоквиум |Ас қорыту жүйесі. | | |Ауызша |
| |Тыныс алу жүйесі. | | |жауап. |
| |Зәр шығару жүйесі. |5 |7, 8 |Тест |
| |Аталық және аналық жыныс | |апта |саулдар. |
| |органдары. | | | |
|Тамырлар туралы |Тамырлар жүйесінің маңызы және | |7, 8 |Ауызша |
|ілім. |оның қан тамырлар мен лимфа | |апта |жауап. |
|Жүрек – қан |тамырларына бөлінуі. Қан және |3 | |Бақылау |
|тамырлар жүйесі. |оның маңызы. | | |жұмыс |
|Тамырлар туралы |Лимфа жүйесі. Құрылысы, қан | | | |
|ілім. Лимфа |жасаушы органдар. | | | |
|жүйесі. |Жүрек, құрлысы, қызметі. Кіші | | |Ауызша |
| |және үлкен қан айналу шеңбері. |3 |9, 10 |жауап |
| |Лимфа, құрамы, маңызы. | |апта | |
|Коллоквиум. |Жүрек – қан тамырлар жүйесі. | | | |
| |Лимфа жүйесі. Құрылысы, | | |Ауызша |
| |функциясы. |5 |11 апта |жауап. |
| | | | |Бақылау |
| | | | |жұмысы |
|Ішкі секреция |Ішкі секреция бездері кұрылысы,| | | |
|мүшелері туралы |ерекшелігі, классификациясы. | | | |
|ілім. |Өсу, даму, зат алмасудағы |3 |11 апта |Ауызша |
| |маңызы, жасқа сай ерекшелігі. | | |Жауап. |
|Нерв системасы |Нерв улпалары. Нерв талшығы. | | | |
|және сезім |Рефлекс, рефлекторлық доға. | | | |
|органдары туралы |Жұлын, құрылысы, функциясы. | | |Ауызша |
|ілім. |Жұлын нервтері, саны, бұталары,| | |жауап. |
| |тармақталу сипаты. Ми, ми |3 |11, 12, |Кесте |
| |бөлімдері, құрылысы, қызметі. | |13 апта |құрастыру. |
| |Ми нервтері, саны, пайда болу | | |Бақылау |
| |жолы, жабдықтайтын жерлері. | | |жұмыс. |
| |Автономды нерв жүйесі. | | | |
| |Автономды нерв жұйесіндегі | | | |
| |рефлекторлық доға. | | | |
| |Симпатикалық және | | | |
| |парасимпатикалық бөлімі. | | | |
| |Жұлын, құрылысы, функциясы. | | | |
| |Ми, ми бөлімдері, құрылысы, | | | |
| |қызметі. | | | |
| |Ми нервтері. Автономды нерв | | | |
| |жүйесі. | | | |
| |Колллоквиум |5 |13 апта |Ауызша жауап|
|Нерв системасы |Анализаторлар. | | | |
|және сезім |Сезім органдары – | | | |
|органдары туралы |анализаторлардың шеткі бөлімі. | | | |
|ілім. |Тері және қимыл анализаторлары.|3 |15 апта |Ауызша жауап|
|Анализаторлар. |Дәм және иіс анализаторы. | | | |
|Анализаторлар. |Есту және вестибулярлық | | | |
| |анализаторы. Құлақтың сыртқы, | | | |
| |ортаңғы және ішкі бөлімі. | | | |
| |Көз алмасы, камерлары, | | | |
| |қабатттары. |3 |15 апта |Ауызша |
| |Торлы қабат, микроскопиялық | | |жауап. |
| |құрылысы. | | | |
| |Көру анализаторының өткізгіш | | |Бақылау |
| |және орталық бөлімдері. | | |жұмысы. |
|Коллоквиум. |Нерв системасы және сезім |5 |15 апта |Ауызша |
| |органдары туралы ілім | | |жауап. |
| |тақырыбына дайындалу. | | |Бақылау |
| | | | |жумыс. |
| | |45 | | |
СӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ
|Тақырыптардың |Мазмұны, мақсаты. |Ұпайлар |Өткізу |Тексеру |
|атауы | | |уақыты |формалары |
|1. Кіріспе. Адам|Адамның табиғаттағы орны. | | | |
|анатомиясының |Адамның пайда болу туралы | | | |
|анықтамасы, |ілім. Организм және орта. |3 |2 апта |Реферат |
|міндетттері. | | | | |
|2. Тірек – қимыл|Қанқа филогинезі. | | | |
|аппараты. |Сүйектердің жасқа сай және | | | |
| |атқаратын қызметіне сай |3 |3 апта |Реферат |
| |ерекшелігі. | | | |
|Тірек –қимыл |Бұлшық етттердің дамуы. | | | |
|аппараты. |Еттің жиырылуы. |3 |4 апта |Конспект |
|Бұлшықеттер |Нейромоторлық бірлік. Еттің| | | |
|туралы ілім – |кұші, жұмысы. | | | |
|muologia. | | | | |
|Коллоквиум. | |5 |4 апта | |
|4. Ішкі органдар|Ас қорыту жүйесінің | | | |
|туралы ілім. |филогенетикалық қысқаша | | | |
| |сипаты. | | | |
| |Іш пердесі, шажырқай, | | | |
| |шарбы. Тыныс алу жүйесінің | | | |
| |филогенетикалық қысқаша | | | |
| |сипаты. Аталық және аналық |3 |4, 5, 6|Реферат |
| |жыныс органдары | |– апта | |
| |филогенетикалық қысқаша | | | |
| |сипаты. | | | |
|Коллоквиум | |5 |7, 8 | |
| | | |апта | |
|5. Тамырлар |Жүректің дамуы. | | | |
|туралы |Ұрықтағы қан айналу. Жүрек | | | |
|ілім.Жүрек – қан|– қан тамырлар жүйесінің |3 |9, 10 |Реферат |
|тамырлар жүйесі.|Филогенезі. | |апта | |
|6. Коллоквиум | |5 |апта | |
|7. Ішкі секреция|Жыныс бездерінің ішкі | | | |
|мүшелері туралы |секрециялық қызметі. |3 |11 апта|Реферат |
|ілім. | | | | |
|8. Нерв |Нерв орталықтары және | | | |
|системасы және |нейрондар тізбегі. | | | |
|сезім органдары |Ретикулярлық формация. | | | |
|туралы ілім. |Қыртыстын |3 |3 |конспект |
| |цитоархитектоникасы. Үлкен | | | |
| |жарты шарлар қыртысындағы | | | |
| |негізгі аймақтар. | | | |
|Коллоквиум. |Нерв системасы мен сезім | | | |
| |органдары филогенезінің |5 |13 апта| |
| |бастапқы стадиялар. | | | |
|9. Нерв |Ми нервтері. Талшықтық |3 |13 апта|конспект |
|системасы және |құрамы, ми сауытынан | | | |
|сезім органдары |шығатын орындары, | | | |
|туралы ілім. |жабдықтайтын жерлері. | | | |
|10. |Тері жән қимыл | | | |
|Анализаторлар. |анализаторының өткізгіш | | | |
| |және орталық бөлімдері. | | | |
| |Есту және вестибулярлық | | | |
| |анализатордың өткізгіш және| | | |
| |орталық бөлімдері. | | | |
| |Көру анализаторының |3 |15 апта|Таблица |
| |–өткізгіш және орталық | | |құрастыру |
| |бөлімдері. | | | |
| |Алыстан көре алмаушылық | | | |
| |және жақындағы көре | | | |
| |алмаушылық. | | | |
|11. Коллоквиум | |5 | | |
5.4. Әдебиеттер тізімі.
Негізгі әдебиеттер.
1. Рақышев А.Р. Адам анатомиясы. – А., 1991.
2. Курепина М. М. Воккен Г.Г. Атлас по анатомии человека. – М., 1979.
3. Привес. М. Г. Анатомия человека – М. 1974
4. Иваницкий М. Г. Анатомия человека. М. 1985.
5. Сапин Б.Р. , Билич Г. Л. Анатомия человека – М. 1989.
6. Керимбаев Б. М. Анатомия человека – А ., 1992.
7. Р.Д. Синельников. Медицина. М., 1973 г.
Атлас анатомии человека. 1 – 3 том.
Қосымша әдебиетттер:
9. Анатомия человека в 2 – х томах. / Под ред. М.Р. Сапина – 1987 .
10. Леви А., Сикевиц Ф. Структура и функция клетки. М. , Мир. – 1971 .
11. Альбертс Б. и др. Молекулярная биология клетки. – 1987 . т. 1 – 5.
6.Білімді бағалау туралы ақпарат.
Баға қою саясаты.
Студенттердің білімін бағалау – тапсырмаларды орындау және есепке алу
көрсетілген ұпайлы шкала бойынша қойылады. Барлық тапсырмалар уақытында
орындалу тиіс. Берілген талаптарды орындаған студент сессияға жіберілді.
Рейтинг шкала.
|№ р| н |Көрсеткіштер |Саны |Ұпай саны |Ұпайлар |
| | | |мах |жалпы |
|1. |Лекцияға қатысу. | 15|0,5 |7,5 |
|2. |Зертханалық сабаққа қатысу. | | | |
| |Зертханалық жұмысты орындау. | | |7,5 |
| | |15 |3 |45 |
|3. |СОӨЖ –тапсырмаларды орындау және | | | |
| |тапсыру. |15 |3 |30 |
|3. |СӨЖ – тапсырмаларын уақытында тапсыру| | | |
| |– 3 балл | | | |
| |1,2 аттест – ға тапсыру – 1 балл |10 |3 |30 |
|4. |Коллоквиум |5 |5 |25 |
| |Барлығы | | |145 |
«Анатомия спорттық морфология негіздерімен» пәні бойынша келесі бағалау
жүйесі қолданылады.
|Баға |Мағынасы |Орташа балл |Пайызы (%) |
|A+ | |5 |100 |
|A |Өте жақсы |4,75 |95-99 |
|A- | |4,5 |90-94 |
|B+ | |4,25 |85-89 |
|B |Жақсы |4,0 |80-84 |
|B- | |3,75 |75-79 |
|C+ | |3,5 |70-74 |
|C |Қанағаттанарлық |3,25 |65-69 |
|C- | |3,0 |60-64 |
|F | |0 |59-0 |
|P |қанағаттанарлықсыз |NA |NA |
Арайлым